9/9

Hayao Miyazaki – „japoński Disney": wszystko, co warto wiedzieć o kultowym twórcy anime

06/11/2023
Marek jknkj
Spirited Away

Jeśli mielibyśmy wymienić nazwisko jednego twórcy japońskiego anime, którego TRZEBA znać, wybór byłby bardzo prosty: Hayao Miyazaki. To absolutna gwiazda i reżyser, którego dzieła produkowane przez Studio Ghibli już od ponad 40 lat wprawiają w zachwyt fanów i krytyków na całym świecie. W 2023 roku odbyła się premiera jego najnowszej, a zarazem (prawdopodobnie) ostatniej produkcji – Chłopiec i czapla. Dowiedz się więcej!

Kim jest Hayao Miyazaki?

Tym, którzy chociaż trochę znają świat anime, nazwiska „Hayao Miyazaki” przedstawiać nie trzeba. To ikona japońskiej kreski i jedna z kluczowych postaci, które przyczyniły się do popularyzacji produkcji z Kraju Kwitnącej Wiśni na całym globie.

Hayao Miyazaki to słynny rysownik i mangaka, a przede wszystkim reżyser anime i założyciel kultowego Studia Ghibli. Jest odpowiedzialny za powstanie jednych z najbardziej kultowych produkcji, takich jak Nausicaa z Doliny Wiatru, Księżniczka Mononoke, Spirited Away (film nagrodzony także Oscarem!) czy Mój sąsiad Totoro. Jego produkcje skłaniają do refleksji – m.in. o relacji człowieka z naturą czy o poszukiwaniu własnej tożsamości. Często łamią utarte schematy i stereotypy (m.in. te związane z przedstawianiem bohaterów jako jednoznacznie dobrych lub złych) i nawiązują do biografii twórcy. Są również nowatorskie pod kątem formalnym – styl Miyazakiego jest łatwy do rozpoznania.

Miyazaki ma na swoim koncie jako reżyser 14 produkcji, które powstawały w okresie między latami 1979 a 2023.

Zainteresuje Cię też: Manga dla początkujących

Hayao Miyazaki – biografia

Hayao Miyazaki urodził się w 1941 roku w Tokio, jako syn dyrektora fabryki produkującego części do samolotów wojskowych. Ma trzech braci. Jego matka przez lata była przykuta do łóżka, zmagając się z gruźlicą. To wydarzenie wywarło na niego ogromny wpływ, odbijający się także w twórczości.

Chociaż Hayao Miyazaki kształcił się w kierunku nauk politycznych i ekonomii, już jako nastolatek zaczął się pasjonować anime. Pierwszym filmem, z którym miał styczność, było Hakuja den. Ta produkcja zachwyciła go i zainspirowała do tworzenia własnych mang.

Zawodowo zajął się animacjami tuż po ukończeniu studiów. Początkowo pracował w studio Tōei Dōga, wspólnie z Isao Takahatą, z którym później założył słynne studio Ghibli. Szybko piął się po szczeblach kariery, a przy wielu produkcjach pracował jako główny animator.

Następnie, w 1971 roku Miyazaki odszedł do spółki z Takahatą oraz Yoichim Kotabe do studia A-pro, a następnie przeszli oni do Zuiyo Pictures. 

Przełomem w twórczości był pierwszy pełnometrażowy film Hayao Miyazaki – Zamek Cagliostro. Dzieło, inspirowane historią Arsene’a Lupina III, wnuka słynnego złodziejaszka znanego z twórczości francuskiego pisarza, zainspirowało artystę do stworzenia wciągającej historii w stylu najlepszych filmów sensacyjnych. Produkcja zyskała poklask w Japonii i została zauważona na rynkach zachodnich.

To ona stała się „iskrą”, która zainspirowała Miyazakiego do założenia własnego studia anime w latach 80. W jego ramach powstały wszystkie kultowe dzieła reżysera. Każde wydane po Księżniczce Mononoke ma być jego ostatnim. Zapowiedzi na szczęście nie mają wiele wspólnego z rzeczywistością. Artysta raz po raz powraca do tworzenia i… należy mieć nadzieję, że w kolejnych latach pojawią się następne produkcje.

Czytaj również: 5 najlepszych anime wszech czasów

Hayao Miyazaki: Studio Ghibli

Pierwszą produkcją Hayao Miyazakiego, która de facto powstała pod szyldem Studia Ghibli, była Nausicaa z Doliny Wiatru. Stali za nią sam Miyazaki, a także wspomniany już Isao Takahata oraz Toshio Suzuki (producent). Trio osiągnęło dzięki niej ogromny sukces. Dlatego twórcy postanowili rozpocząć pracę na własną rękę. Była to poniekąd konieczność, ponieważ zewnętrzni producenci nie chcieli finansować kolejnych pomysłów na pełnometrażowe anime Miyazakiego.

Skąd pochodzi nazwa Studia Ghibli? To nawiązanie do arabskiego słowa „qiblī”, które oznacza wschodni wiatr znany lepiej jako sirocco. Dlaczego akurat takie określenie wybraki Miyazaki i jego partnerzy? Chodziło o zmiany, jakie do świata anime wniosą produkcje ich studia. Inspiracje zostały też zaczerpnięte z drugiej pasji reżysera, jaką za sprawą jego ojca jest lotnictwo. „Ghibli” (a właściwie „Giburi”) to przydomek kultowego włoskiego samolotu Caproni Ca.309.

Studio Ghibli szybko odniosło sukces. Filmy kreski Miyazakiego i spółki zachwyciły nie tylko Japończyków, ale i świat kulturowego Zachodu. Aż 5 z nich trafiło na listę 10 najbardziej kasowych produkcji anime na świecie. Koncern od lat 90. współpracuje również z Walt Disney Studios, które odpowiada za dystrybucję tytułów Studia Ghibli w wielu częściach świata.

Co ważne, mimo upływu czasu:

  • większość produkcji Studia Ghibli (w tym Miyazakiego) jest rysowanych ręcznie przy pomocy farb akrylowych i akwareli;
  • animacje są szkicowane klatka po klatce, a techniki komputerowe stosowane bardzo oszczędnie;
  • filmy sygnowane tym logo da się rozpoznać po intensywnej, wyrazistej kolorystyce, a przede wszystkim po tematyce bliskiej twórcom od początku – czyli m.in. ekologii i relacji człowieka z naturą, cenie wojny, młodości, walce z traumami.

Filmy Hayao Miyazaki, które warto zobaczyć

Które anime Hayao Miyazaki obejrzeć? Artysta do tej pory łącznie stworzył tylko i aż 14 produkcji. Dlatego z łatwością można „przebrnąć” przez całą jego filmografię. Oto omówienie najciekawszych w naszej ocenie tytułów. Wiele z nich możesz w Polsce obejrzeć np. na platformie Netflix.

Sprawdź także: 8 anime dostępnych na Netflix, które warto zobaczyć

Zamek Cagliostro

To pierwsza pełnometrażowa produkcja Hayao Miyazakiego, która powstała w 1979 r. Jest inspirowana popularnym w l. 70. XX w. w Japonii motywem Lupina Trzeciego, czyli wnuka słynnej postaci z francuskiej literatury i kinematografii.

Słynny złodziej odkrywa, że zrabowana gotówka jest fałszywa. Za cel stawia sobie odkrycie, skąd pochodzą falsyfikaty. Tak trafia do księstwa Cagliostro i… ratuje z opresji księżniczkę. W produkcji można dostrzec wiele nawiązań do innych dzień literackich i filmowych, a jeden z krytyków porównuje ją z filmami o Jamesie Bondzie.

Nausicaa z Doliny Wiatru

Ta produkcja z 1984 r. powstała pod patronatem Walt Disney Studio i stanowi adaptację mangi samego Miyazakiego wydanej w 1982 r. Historia toczy się w postapokaliptycznym świecie, w którym dominują zmutowane insekty oraz trujące rośliny zagrażające istnieniu rodzaju ludzkiego. W tej trudnej rzeczywistości istnieje enklawa – Dolina Wiatru – na której czele stoi księżniczka Nausicaa. To historia o tym, jak ważna jest więź między człowiekiem a naturą, „niesiona” fenomenalną animacją, głębokimi portretami psychologicznymi bohaterów i zjawiskową muzyką Joego Hisaishi (stale współpracującego z Miyazakim). 

Laputa – Podniebny Zamek

Ta produkcja z 1986 r. jest pierwszą oficjalnie stworzoną pod skrzydłami Studia Ghibli. Sheeta to dziewczynka, która w spadku otrzymuje drogocenny klejnot pożądany przez piratów. Uciekając przed nimi trafia do mitycznej krainy Laputa zamieszkałej przez roboty.

Ta produkcja również porusza tematy związane z brakiem porozumienia między człowiekiem a naturą i zaburzeniem równowagi w przyrodzie. Fabuła jest pełna odwołań do shintoizmu i holistycznej filozofii, ale również do Biblii (m.in. do przypowieści o wieży Babel), indyjskiej Ramayany czy dzieła Jonathana Swifta, Podróże Guliwera. Film jest niezwykle uniwersalny – trafi zarówno do młodszego, jak i starszego, bardziej świadomego widza. 

Mój sąsiad Totoro

W tej produkcji pojawia się bezpośrednie odwołanie do historii z życia Hayao Miyazaki – związanej z chorobą matki. Bohaterkami historii są dwie dziewczynki, 4-latka, Mei i 9-letnia Satsuki, przeprowadzające się z ojcem na wieś. Młodsza dziewczyna nawiązuje przyjaźń z mieszkańcem drzewa – Totoro – i dzięki temu wyrusza do magicznej krainy beztroski. 

Księżniczka Mononoke

Ten film Hayao Miyazaki jest przez wielu uznawany za jego najlepszą produkcję. Ogromny rozmach animacji w połączeniu ze świetnie nakreślonymi i niejednoznacznymi postaciami magnetyzują widza – zarówno młodszego, jak i starszego. Anime opowiada historię chłopca, Ashitaki, na którego została nałożona klątwa, po tym jak ranił go demon. Bohater, w poszukiwaniu sposobu na zdjęcie przekleństwa, trafia do niezwykłego świata, w którym ludzie, z nieugiętą Eboshi na czele, stawiają czoło mitycznym bóstwom dowodzonym przez księżniczkę San. To trzeba zobaczyć!

Spirited Away: W krainie bogów

To anime, za które Hayao Miyazaki otrzymał w 2003 r. Oscara dla najlepszego filmu animowanego. Przez wielu jest też uznawane za prawdziwe arcydzieło.

Niesamowicie złożona fabuła koncentruje się na losach małej Chihiro, która w ramach kary za łakomstwo, zostaje skazana na służbę u wiedźmy Yubaby. Jej rodzice z powodu tego samego grzechu zostali zamienieni w świnie. Chihiro, do spółki z Haku, chłopakiem przeistaczającym się w smoka, próbuje ocalić matkę i ojca oraz odzyskać swoje prawdziwe imię.

To piękna i głęboka opowieść, pełna nawiązań do shintoizmu, konfucjanizmu, a także do dzieł zachodnich, choćby Alicji z Krainy Czarów czy Opowieści z Narnii

Chłopiec i czapla – kiedy polska premiera?

Na liście produkcji Hayao Miyazakiego, które warto zobaczyć, jest też jego najnowszy film, Chłopiec i czapla. Chociaż w Japonii miał on premierę w lipcu 2023 r., nie trafił jeszcze do oficjalnej dystrybucji w naszej części świata. Zapowiedzi mówią o 1. połowie 2024 roku. Być może wtedy anime trafi do kin, podobnie jak kilka lat temu stało się to z Belle. Zanim jednak nadejdzie ten moment, koniecznie nadrób zaległości i poznaj kultowe dzieła Hayao Miyazakiego. Każdy seans na pewno będzie udany!

Komentarze

Postów nie znaleziono

Wystaw opinię
Polecane produkty
35,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wysokość4 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
35,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wysokość4 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
45,00 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wymiary56-58 cm MateriałPoliester
Figurka Powerpuff Girls Dynamic 8ction Heroes 1/9 - Mojo Jojo
Rabat 28%
180,00 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

129,00 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wysokość14 cm Akcesoria w zestawiePosiada Zakres ruchuW pełni ruchoma
Zestaw 3 figurek Kacze Opowieści Dynamic 8ction Heroes - Hyzio, Dyzio i Zyzio
Rabat 53%
277,90 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

129,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wysokość10 cm Akcesoria w zestawiePosiada Zakres ruchuW pełni ruchoma
25,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wysokość4 cm
72,00 PLN
Niedostępny
Wysokość9 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
72,00 PLN
Pozostała tylko 1 szt.
Wysokość9 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
72,00 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wysokość9 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
72,00 PLN
Pozostała tylko 1 szt.
Wysokość9 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
72,00 PLN
Pozostała tylko 1 szt.
Wysokość11 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
72,00 PLN
Pozostała tylko 1 szt.
Wysokość9 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
72,00 PLN
Pozostała tylko 1 szt.
Wysokość11 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
62,90 PLN
Niedostępny
Wymiary40 (dł) x 18 (szer) x 24 (wys) cm MateriałPoliester
Brelok Aggretsuko POP! - Aggretsuko z Gitarą
Rabat 10%
Promocja
33,90 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

30,51 PLN
Przedsprzedaż
Wysokość4 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
Figurka Sanrio: Aggretsuko POP! - Aggretsuko ze Słuchawkami (97)
Rabat 10%
Promocja
72,00 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

64,80 PLN
Przedsprzedaż
Wysokość9 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
Figurka Sanrio: Aggretsuko POP! - Aggretsuko z Gitarą (96)
Rabat 10%
Promocja
72,00 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

64,80 PLN
Przedsprzedaż
Wysokość8 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
Figurka Disney: Dumbo POP! - Timothy Q. Mouse (1536)
Rabat 10%
Promocja
72,00 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

64,80 PLN
Przedsprzedaż
Wysokość9 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
Figurka Disney: Dumbo POP! - Dumbo z flagą (1535)
Rabat 10%
Promocja
72,00 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

64,80 PLN
Przedsprzedaż
Wysokość7 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
Figurka Disney: Dumbo Super Sized POP! - Mrs. Jumbo i Dumbo (1537)
Rabat 10%
Promocja
105,90 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

95,31 PLN
Przedsprzedaż
Wysokość13 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
504,00 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
31,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
31,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
72,00 PLN
Pozostała tylko 1 szt.
Wysokość9 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
72,00 PLN
Pozostała tylko 1 szt.
Wysokość9 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
72,00 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wysokość10 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
72,00 PLN
Pozostała tylko 1 szt.
Wysokość10 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
Figurka Disney: Wielka szóstka Super Sized POP! - Baymax with Heart Hands (1511)
Rabat 10%
Promocja
105,90 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

95,31 PLN
Przedsprzedaż
Wysokość15 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
39,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wymiary70 x 140 cm MateriałPoliester
38,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
MateriałPlastik Pojemność600 ml
Figurka Disney: Lilo i Stitch Art Scale 1/10 - Stitch
Rabat 10%
Promocja
688,90 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

620,01 PLN
Przedsprzedaż
Wysokość17 cm Wymiary17 x 10 x 10 cm Akcesoria w zestawieBrak
Figurka Disney: Lilo i Stitch Art Scale 1/10 - Stitch (Hula)
Rabat 10%
Promocja
688,90 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

620,01 PLN
Przedsprzedaż
Wysokość17 cm Wymiary17 x 10 x 10 cm Akcesoria w zestawieBrak
Figurka Disney: Lilo i Stitch Art Scale 1/10 - Stitch (King of Rock)
Rabat 10%
Promocja
688,90 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

620,01 PLN
Przedsprzedaż
Wysokość17 cm Wymiary17 x 10,5 x 10 cm Akcesoria w zestawieBrak
Figurka Disney: Lilo i Stitch Art Scale 1/10 - Stitch (Laundry)
Rabat 10%
Promocja
688,90 PLN
(*)
Najniższa cena na 30 dni przed promocją/obniżką.

620,01 PLN
Przedsprzedaż
Wysokość19 cm Wymiary19 x 12 x 10 cm Akcesoria w zestawieBrak
89,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wysokość45 cm MateriałPoliester
118,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wysokość6 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuCzęściowo ruchoma
63,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wymiary15-27 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
63,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wymiary15-27 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
63,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wymiary15-27 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
118,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
MateriałPlastik Informacje dodatkoweNa zestaw składa się: salon z meblami i figurka Homera Simpsona
125,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wysokość33 cm Akcesoria w zestawieBrak Zakres ruchuStatyczna (brak punktów ruchu)
36,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wymiary100 x 140 cm MateriałPoliester
36,90 PLN
Dostępny, wysyłka w 24h
Wymiary100 x 140 cm MateriałPoliester
377,90 PLN
Pozostała tylko 1 szt.
Wysokość10 cm Akcesoria w zestawiePosiada Zakres ruchuW pełni ruchoma